Testy stabilności pracy i wydajności sprzętu pozwalają sprawdzić działanie podzespołów z nowo wybranymi parametrami oraz porównać nasz zestaw ze sprzętem innych użytkowników. Być może da się uzyskać na naszym komputerze lepsze wyniki?

Jeśli przeprowadzamy OC, testując podzespoły, sprawdzimy stabilność ich pracy z nowymi parametrami. Taki test to Stress Test. Polega na maksymalnym obciążeniu danego komponentu, co ma symulować intensywną pracę. Jeżeli po poddaniu długiemu obciążeniu komputer nie zgłasza błędów i udaje się utrzymać bezpieczne temperatury, nowe ustawienia są bezpieczne. Programy do testowania podzespołów są potrzebne także wtedy, gdy komputer nie pracuje prawidłowo i potrzebujemy wykryć przyczynę niestabilnego działania.

Prime95 – Stress Test dla procesora

Prime95 jest to jedna z najlepszych aplikacji do testowania stabilności pracy procesora. Możemy stosować różne profile gotowe do użycia od razu po zainstalowaniu programu. Prime95, wykonując złożone obliczenia, jest w stanie zająć 100 procent mocy obliczeniowej procesora. Pozwoli nam to między innymi zweryfikować, jakie realne TDP (maksymalna ilość wydzielanego w ciągu sekundy ciepła, którą trzeba odebrać z procesora) ma nasz komputer.

Sprawdzamy stabilność procesora

Podkręcając procesor, z pewnością będziemy chcieli przekonać się, czy nowe ustawienia, dające nam wyższą wydajność, pozwalają na stabilną pracę komputera przez dłuższy czas. Prime95 jest znacznie bardziej dokładny i wymagający niż większość programów do Stress Testów i pomoże nam z dużym prawdopodobieństwem określić stabilność CPU.

1. Uruchamiamy Prime95. Automatycznie powinno pojawić się okno dialogowe z możliwością wybrania i uruchomienia testu.

W zależności od tego, jaki jest nasz główny cel, możemy wybrać jeden z trzech gotowych profili testowania lub skonfigurować nasz własny (opcja dla zaawansowanych). Najlepszą opcją do testów stabilności jest Small FFTs. Wybieramy ją i klikamy na OK.

2. Jeśli dopiero zaczynamy podkręcanie, wystarczy uruchomienie testu na mniej więcej 5 minut. Możemy go zakończyć, klikając na Test, Stop.

Następnie możemy rozwinąć okno Worker i sprawdzić, czy test przebiegł pomyślnie. Nawet jeśli na komputerze nie zaobserwujemy niepożądanego zachowania, a test Prime95 wykaże błędy (errors) – oznacza to, że musimy zweryfikować naszą konfigurację OC, bo może ona powodować błędy.

Wydajność

W programie Prime95 możemy również zweryfikować wydajność procesora, a uzyskane dane porównać z wynikami innych użytkowników w internecie.

1. Klikamy na górnym pasku na Options, Benchmark.

2. Rozpocznie się test, który zweryfikuje wydajność naszego procesora. 

Memtest86 – sprawdzamy pamięć RAM

Memtest86 nie jest to typowy program, który możemy po prostu uruchomić w środowisku Windows. Działa on tylko i wyłącznie poza systemem i uruchamia się od razu po BIOS/UEFI. Dzięki temu bez żadnych przeszkód i strat dla systemu możemy przetestować pamięć RAM pod względem stabilności pracy po podkręceniu, a także w celu weryfikacji, czy moduły nie są uszkodzone i pracują poprawnie.

Na początku musimy utworzyć bootowalną płytę lub nośnik USB z narzędziem Memtest86, które znajdziemy na dołączonej do Komputer Świata Special płycie. Najlepiej użyć pendrive’a – takie rozwiązanie jest znacznie szybsze i najwygodniejsze. Program nadaje się do testowania komputerów z BIOS i UEFI. W przypadku tego pierwszego uruchamiana jest automatycznie wersja V4, a dla tego drugiego – wersja V7. Dzięki temu program jest kompatybilny z każdym sprzętem i działa niezależnie od systemu operacyjnego.

Tworzymy bootowalny nośnik

1. Umieszczamy nośnik w komputerze i uruchamiamy program ImageUSB (znajdziemy go w folderze memtest86-usb po rozpakowaniu archiwum z narzędziem Memtest86 z płyty).

U góry okna wybieramy nośnik USB, a potem klikamy na Write (obraz Memtest86 sam się wczyta). Uwaga! Wszystkie dane z nośnika zostaną wyczyszczone.

2. Po zakończeniu procesu, aby skorzystać z Memtest86, wyłączamy komputer, ustawiamy w BIOS/UEFI start z nośnika USB i boo­tujemy komputer z naszego specjalnego pendrive'a. 

Testujemy pamięć

1. Po uruchomieniu komputera przy wykorzystaniu nośnika bootowalnego wciskamy 1 i zatwierdzamy klawiszem Enter.

2. Automatycznie rozpocznie się proces testowania kości pamięci.

Jego długość uzależniona jest od wydajności naszej pamięci oraz ilości i wielkości modułów – im więcej pamięci do przetestowania, tym dłużej będziemy musieli poczekać.

3. Po pomyślnym zakończeniu testu pojawi się u dołu ekranu informacja Pass complete, no errors.

Możemy teraz wcisnąć klawisz Esc, wyjąć nośnik i wyłączyć komputer. (Jeśli pojawią się błędy, oznacza to uszkodzenie kości pamięci – trzeba będzie kupić nowy RAM). Weryfikujmy stabilność pamięci przy każdej zmianie ustawień i zmianie kości. Dzięki temu będziemy mieć pewność bezawaryjnej pracy pamięci w naszym urządzeniu.

FurMark – stabilna grafika

Jeśli zamierzamy podkręcać kartę graficzną, przyda się nam FurMark, który umożliwia obciążenie GPU w 100 procentach przez wybrany czas. Dzięki temu będziemy mogli w kontrolowanym środowisku zweryfikować stabilność pracy karty, jej temperaturę i zaobserwować ewentualne artefakty i błędy w wyświetlaniu, zanim potwierdzimy na stałe wybrane parametry OC karty.

Po angielsku fur oznacza futro – program na potrzeby testu wykorzystuje specjalne algorytmy do renderowania grafiki przedstawiającej futro. Ponieważ tego typu praca wymaga od karty graficznej całej mocy obliczeniowej, może dojść do jej przegrzania. FurMark potrafi ostrzec użytkownika o zbliżeniu się lub przekroczeniu bezpiecznej temperatury. Dzięki temu możemy zatrzymać test, zanim dojdzie do awarii lub uszkodzenia karty.

1. Po uruchomieniu programu w polu Tools znajdziemy narzędzia, na przykład GPU-Z, dzięki którym poznamy szczegółowe parametry naszej karty.

2. Zanim zaczniemy testy, warto kliknąć na Settings w lewym dolnym rogu, a następnie zaznaczyć opcję GPU temperature alarm i ustawić na przykład na 90°C (wartość ta zależy od naszej karty, ale generalnie temperatury poniżej 80°C są bezpieczne, a powyżej 90°C – ryzykowne). Zmiany zatwierdzamy kliknięciem na OK.

3. Teraz możemy kliknąć na Stress Test. Na ekranie pojawi się ostrzeżenie o możliwości wystąpienia niestabilności systemu. W celu rozpoczęcia testu klikamy na GO!

4. Temperatura karty będzie wyświetlana na bieżąco na wykresie u dołu ekranu, stopień wykorzystania wentylatora znajdziemy na środku ekranu (fan).

Ważne jest, aby w trakcie testu karta pracowała stabilnie z odpowiednią temperaturą, nie wykorzystując 100 procent możliwości wentylatora. Długość testu w trakcie podkręcania to 6–10 minut. Po zakończeniu możemy wykonać nieco dłuższy 20–30-minutowy test. W naszym przykładzie karta osiągnęła stabilną pracę przy 81°C i 53 procentach wykorzystania wentylatora. Na ekranie nie ma żadnych artefaktów, a bezpieczna temperatura 90°C nie została przekroczona – test przebiegł pomyślnie. Co ciekawe, powrót karty do temperatury 50°C (wentylator pracuje w trybie cichym) zajął około 3 minut. 

Najlepsze Benchmarki

Unigine Heaven

Unigine Heaven jest to jeden z benchmarków, który jako pierwszy zaczął wspierać przy testach DirectX w wersji 11. Umożliwia skuteczne testowanie wydajności układów graficznych poprzez obciążenie ich skomplikowanymi obliczeniami związanymi z teselacją, renderowaniem złożonych obiektów, a nawet zjawisk fizycznych. Unigine Heaven nadaje się do testowania układów składających się z więcej niż jednej karty graficznej. Dodatkowo stale monitoruje temperaturę karty, a uzyskane wyniki możemy łatwo porównać z innymi kartami na rynku.

Korzystamy z programu

1. Po zainstalowaniu i uruchomieniu programu wystarczy kliknąć na Run. W takim trybie najczęściej udostępniają wyniki inni użytkownicy.

2. Jeśli jednak chcemy przetestować naszą kartę w najbardziej ekstremalnych warunkach, musimy kliknąć na okno dialogowe przy pozycji Preset, wybrać profil Extreme i dopiero wtedy kliknąć na Run. 

3. Następnie musimy kliknąć na Benchmark w górnym lewym rogu w celu startu testowania.

4. Możemy przerwać test przed jego zakończeniem, wciskając klawisz Esc.

3DMark

Sprawność komputera zależy przede wszystkim od wydajności karty graficznej, procesora i pamięci RAM. Wszystkie te trzy elementy (oczywiście najbardziej karta graficzna) odpowiadają za grafikę. Aby poznać ich możliwości, poddaje się je testom zdolności generowania grafiki 3D, najlepiej – uruchamiając 3DMark. Program składa się z testów sprawdzających wydajność układu karty graficznej (GPU) i procesora (CPU) w takich obliczeniach, jak teselacja, symulacja fizyki, wolumetryczne świat­ła czy obsługa wielowątkowości. Po zakończeniu testów program wyświetla wynik punktowy komputera, który można porównać z wynikami innych użytkowników.

1. Po zainstalowaniu i uruchomieniu programu 3DMark przechodzimy do zakładki Benchmark i klikamy na Run przy wybranym teście. W trakcie trwania testu najlepiej nie uruchamiać innych programów i nie poruszać kursorem, może to wpłynąć negatywnie na uzyskany rezultat.

2. Po zakończeniu testu na środku ekranu zobaczymy ogólny wynik, a poniżej osobno dla karty graficznej i procesora. Klikamy na Compare result online, żeby sprawdzić, jak wypadamy na tle innych. Z wykresu dowiemy się też, jakie są średnie wyniki dla typowych maszyn, na przykład laptopa dla graczy lub komputera do rozgrywki 4K.

PCMark 10

Jest to jeden z najbardziej dokładnych i rozbudowanych benchmarków. Dzięki niemu możemy sprawdzić wydajność całego komputera: od procesora, przez kartę graficzną, pamięć RAM, po różne dyski twarde. Ze względu na szerokie zastosowanie, PCMark 10 nie należy do najmniejszych programów – na dysku zajmie ponad 2,5 GB miejsca. Jest to bardzo uniwersalny program, który możemy wykorzystać do testowania sprzętu w różnych ustawieniach. Do naszej dyspozycji jest wiele profili, które sprawdzą wydajność sprzętu, są też takie, które skontrolują, jak nasz sprzęt radzi sobie z typowymi zadaniami dnia codziennego. Najnowsza wersja została ulepszona i według producenta działa dwukrotnie szybciej. Program sprawdzi się też w wypadku początkujących użytkowników. 

Testujemy cały komputer

1. Po zainstalowaniu programu uruchamiamy go i klikamy na Run. Rozpocznie się procedura testowa, która obejmuje wideo­konferencje, przeglądanie internetu, renderowanie grafiki i wiele, wiele innych testów, które składają się na wynik końcowy.

2. Na dole ekranu po prawej stronie klikamy na View Online. Otworzy się strona w przeglądarce z wykresem i informacją, jak nasz sprzęt wypada w porównaniu z innymi.

Cinebench R15

Cinebench R15 to aplikacja do testowania wydajności komputera, która oparta jest na silniku Cinema 4D firmy Maxon. Po wykonaniu testu możemy od razu porównać nasze rezultaty do układów w bazie danych dostępnej dla programu. Test procesora polega na wygenerowaniu realistycznej sceny 3D. Jest to dość ciekawy proces, który pozwala na przetestowanie nawet 64 wątków jednocześnie. Na generowaną scenę składa się około 2000 obiektów, które z kolei zbudowane są z aż 300 tysięcy wielokątów. Otrzymany rezultat w punktach pozwala ocenić nasz procesor. Im wynik wyższy, tym lepiej wypadł w teście. Test karty graficznej wygląda nieco inaczej. Generowana jest scena pościgu samochodowego, która mocno obciąża kartę graficzną. Wynik prezentowany jest w formie FPS (Frames Per Second), czyli klatek na sekundę. Im wyższy rezultat, tym lepiej. Trzeba pamiętać, że na wynik testu karty mają wpływ również jej sterowniki. Warto więc regularnie je aktualizować w celu uzyskania najbardziej optymalnej pracy i najlepszych wyników.

Testujemy CPU i GPU

1. Przy pierwszym uruchomieniu klikamy na Accept, gdy pojawi się okno z informacją o licencji.

2. Następnie klikamy na Run w lewym górnym rogu przy OpenGL (test grafiki) lub CPU (test procesora). Nie możemy uruchomić tych testów naraz.

3. Po chwili w polu po prawej stronie rozpocznie się generowanie grafiki. Po zakończeniu testu będziemy mogli sprawdzić, jak nasz sprzęt wypada w porównaniu z innymi.

4. Widok wykresu zmieniamy, klikając nad nim na CPU i wybieramy z listy na przykład OpenGL.